زمینشناسی
به شناخت و بررسی پدیدههای زمین و تغییر و تحولات آن در طی زمان «زمینشناسی» میگویند.

زمینشناس کیست؟
«زمینشناس» کسی است که با بررسیهای اولیه صحرایی، مطالعه نقشههای زمینشناسی، انجام دادن کارهای آزمایشگاهی، آزمایشهایی میدانی و تجزیه تحلیل دادههای مشاهداتی به شناخت سطحی زمین میپردازد.
ویژگیهای زمینشناسی
· مسئولیتپذیر است: زمینشناسی کار گروهی است وزمین شناسان برای اینکه در هر مرحله از کار به مشکل برنخورند، باید مسئولیتپذیر باشند و سهم خود را از کارها بهخوبی انجام دهند.
· پر جنب جوش است: مطالعات صحرایی بخشی از کار زمینشناسهاست. برای همین، آنها اغلب افرادی علاقهمند به سفر، جنبوجوش و انعطافپذیرند.
· قدرت تجزیه تحلیل بالایی دارد: برای تحلیل ساختارهای زمینشناسی، قدرت تجزیهوتحلیل لازم است که زمینشناسها از آنها بهرهمندند.
· توانایی کار در شرایط دشوار را دارد: کار کردن در میان کوهها و درهها و… گاهی بسیار مشکل است اما زمینشناس محیط و شرایط کار خود را میشناسد و این سختیها را پذیرفته است.
ورود به شغل
شما در صورت علاقهمندی به این شغل، پس از گذراندن دورههای آموزشی و اخذ مدرک در رشته زمینشناسی (از مقطع کارشناسی تا دکترا) میتوانید فعالیت خود را آغازانید. خوب است بدانید که هم زمان با آموزشهای نظری، آموزشهای عملی مربوط به گرایشهای خاص مانند پترولوژی، کانیشناسی، سنگشناسی، فسیلشناسی و رسوبشناسی را نیز دریافت میکنید.
علاوه بر دانشگاهها، سازمان زمینشناسی، موسسه ژئوفیزیک، سازمان انرژی اتمی و شرکت ملی نفت هم در آموزش این رشته مشارکت دارند.
گرایشهای مختلف دکترای تخصصی این رشته در کشور عبارتاند از:
زمینشناسی مهندسی، رسوبشناسی، زمینشناسی اقتصادی، زمینشناسی ساختمان، زمینشناسی نفت، زمینشناسی زیستمحیطی، چینه و فسیلشناسی، سنگشناسی یا پترولوژی، و آبشناسی، در میان این گرایشها زمینشناسی مهندسی و نفت در کشور ما زمینه شغلی بهتری دارند و کاربردیترند.
پیشرفت شغلی
با گذراندن دورههای بلندمدت آموزشی (ارشد و بالاتر)، کسب تجربه، همچنین استفاده از بورسهای بلندمدت آموزشی در داخل و شرکت در دورههای کوتاهمدت آموزشی در خارج از کشور امکان پیشرفت شما فراهم میشوند.
خوداشتغالی در این شغل بدینصورت است که فرد برای خود شرکتی تخصصی تأسیس کند و دست به کارآفرینی هم بزند. اینگونه شرکتها بهعنوان پیمانکار با وزارت نیرو و نفت همکاری میکنند و اغلب فعالیتهایشان در حوزههای تخصصی زمینشناسی است.
فضایی شغلی
زمین شناسان با مدارک دانشگاهی مختلف سمتهای گوناگونی را بر عهده میگیرند.
در مقطع کارشناسی: دبیر دبیرستان، کارشناسی در سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی، فعالیت در آزمایشگاههای مرتبط
در مقطع کارشناسی ارشد: فعالیت در سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی، فعالیت در آزمایشگاههای مرتبط ژئوفیزیک، وزارت مسکن، موسسه زمینشناسی و زلزله، وزارت جهاد کشاورزی، راه و ترابری و صنایع و معادن، آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک مادر. امکان کار در مراکز خریدوفروش جواهر بهعنوان کارشناس سنگهای قیمتی هم وجود دارد.
در مقطع دکترا: فعالیت در تمام حوزههای ذکرشده بهاضافه عضویت در هیئتعلمی و تدریس در دانشگاههای کشور.
زمینشناسها در فضاهای سرپوشیده یا باز، در کوه و صحرا و در همه شرایط آب و هوایی بهصورت انفرادی یا گروهی و نیز در فضای آزمایشگاهی فعالیت میکنند.
آن هااغلب با فعالان رشتههای علوم کشاورزی نظیر خاکشناسی، آبیاری ابخیزی داری، و جغرافیای طبیعی، مهندسان ژئوتکنیک و ژئوفیزیک، منابع طبیعی، بهخصوص رشته معدن و همچنین با بخش صنایع و معادن در ارتباطاند.
وظایف و مسئولیتها
کارشناسان با توجه به گرایشهایشان وظایف و مسئولیتهای متفاوتی بر عهدهدارند؛ ازجمله:
· مطالعه و شناخت مقاطع سنگها و تشخیص کانیها
· تعیین سن نسبی یا حقیقی سنگها و پدیدههای زمینشناسی
· اکتشافات، پی جوین، استخراج معادن و برنامهریزی برای بهرهبرداری از آنها
· تشخیص انواع سنگهای رسوبی و فسیلهای آنها، تعیین سن وجنس و گونه فسیلهای یک خانواده
· بررسی آبهای زیرزمینی و سطحی، ارائه راهکارهای مناسب در بهرهبرداری اصولی از منابع آب زیرسطحی و سطحی (مدیریت منابع آب)
· انجام دادن مطالعات مربوط به مکانیابی در طرحهای عمرانی برای ساخت سازههایی نظیر سد تونل، راه و….
· تحقیق درباره ویژگیهای دوران زمینشناسی در ایران
· شناسی مناطق مستعد زلزله وانجام دادن مطالعات لرزهخیزی طرحهای مختلف عمرانی
· مطالعه فرسایشپذیری خاکها و رسوبات انباشتهشده در پشت سدها و ارائه شیوههای مناسب برای کاهش آثار زیانبار فرسایش خاک و رسوبات
· مطالعه و مدیریت اکتشاف منابع نفت و گاز از دریا و خشکی
· نقشهبرداری معادن و دیگر طرحهای عمرانی
· تهیه آمار و استانداردهای زمینشناسی
· تهیه و تفسیر نقشههای زمینشناسی، معدنی و جغرافیایی و استخراج اطلاعات از آنها
· شناسایی فرایندهای خطرآفرین و ارائه راهکارهای مناسب برای مقابله با آنها
· طراحی، مدیریت و اجرای طرحهای معدنی و نظارت بر امور مختلف عمرانی.
مطلوبیتهای شغلی
بیشتر وقت زمین شناسان در هوای آزاد و در طبیعت میگذرد، که میتواند برای سلامت جسم و روان آنها بسیار مفید باشد.
محدودیتهای شغلی
چون لازم است زمینشناس بخشی از کارش را در صحرا انجام دهد، دور بودن از خانواده نیز محدودیت دیگری است که شاغلان این شغل با آن روبهرو هستند.
اهمیت شغلی
با توجه به وابستگی اقتصادی بسیاری از کشورهای دنیا به منابع معدنی، اعم از نفت، گاز، طلا و دیگر فلزات و کانیهای غیرفلزی، و نقش زمینشناسی در شناسایی و اکتشاف این منابع و یاریرساندن به دیگر علوم مرتبط در این زمینهها، جایگاه زمینشناسی در عصر حاضر ویژه و درخور تأمل است.
کشور ما نیز به دلیل مساحت زیاد، تنوع پدیدههای زمینشناختی موجود در آن، در اختیار داشتن منابع معدنی بسیار غنی و قرار گرفتن روی منطقهای فعال ازنظر زمینشناسی، نیاز وافری به پژوهشگران و مختصصان این رشته دارد. تا بامطالعه و کاوش، ضمن شناخت اسرار آن، امکان استفاده از این منابع را فراهم سازند.
در ضمن یکی از مهمترین نیازهای امروز طراحی، اجرا و نگهداری بناها و فعالیتهای عمرانی است. خسارتهای مالی و تلفات انسانی حوادث طبیعی مانند زلزله، سیل، رانش زمین، تخریب سازهها یا کاهش کارایی آنها میتواند ناشی از بیتوجهی به زمین زیر ساز (پی) و استفاده از مصالح نامناسب باشد. بنابراین، تربیت متخصصان این رشته از اهمیت خاص اقتصادی، اجتماعی، عمرانی و حیاتی برخورداراست.
منابعی بری کسب اطلاعات بیشتر
ابتدا به وبگاه www.ngdir.ir پایگاه دادههای علوم زمین کشور و وبگاه www.gsi.ir سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور سری بزنید.
میدر مرحله دوم برای تکمیل اطلاعاتتان با متخصصان در انجمن زمین شناسان و سازمان زمینشناسی کشور گفتوگو کنیدو مراجعه به شرکت ملی نفت، سازمان انرژی اتمی و گفتوگو باکار شناسان زمینشناسی نیز میتواند به شما کمک کند.