کسب و کار شما مشاوره مدیریت، رهبری و بهبود عملکرد کسب و کار شما
خبرنگاری
به تهیه خبر و گزارش از رویدادها و حوادث جاری برای روزنامه‌ها و رسانه‌های جمعی دیداری و شنیداری، به‌منظور آگاه کردن عموم مردم «خبرنگاری» می‌گویند.
خبرنگار کیست؟
«خبرنگار» کسی است که به جمع‌آوری اطلاعاتی درباره حقیقت یک رویداد می‌پردازد. او با انتشار بجا، به‌موقع و دقیق این اطلاعات مردم را قادر می‌سازد که در مورد مسائل روز جامعه به‌درستی فکر کنند.
ویژگی‌های خبرنگار
- کنجکاو، دقیق و تیزبین است: او باید موشکافانه به مسائل بنگرد (دقیق ببیند وجوب گوش کند) و توانایی کشف رازو رمزهای پشت پرده هر اتفاق را داشته باشند.
- نکته‌سنج است: او باید نسبت به تمام اتفاقاتی که در پیرامونش می‌افتد، دید انتقادی داشته باشد.
- روابط عمومی بالا دارد: خبرنگار شغل پر جنب جوش است؛ بنابراین، برای کسی مناسب است که روحیه‌ای بانشاط داشته باشد. او باید بتواند با همه اقشار جامعه وارد مذاکره شود واز آن‌ها اطلاعات بگیرد.
- صادق وامانت دار است: خبرنگار باید هر چیز را آن‌طور که هست، بنگرد و بکوشد آن را همان‌طور که دیده است، بیان کند.
- رازدار است: گاهی خبرنگارها از اخباری مطلع می‌شوند که در صورت انتشار آن‌ها نظم و امنیت جامعه به خطر می‌افتد. آن‌ها باید این اخبار را برای همیشه پیش خود نگه‌دارند.
- سریع است: ابر می‌خواهید خبرنگار شوید و در شغل بمانید، خوب است بدانید که همیشه باید به دنبال شکار خبرهای جدید باشید؛ پس لازم است سرعت عمل داشته باشید.
- شجاع است: خبرنگار به دلیل حضور درصحنه‌ها مختلف جامعه که احتمال خطر هم در آن‌ها وجود دارد، باید شجاع باشد. همچنین ممکن است به دلیل تهیه یک خبر و اطلاع‌رسانی درباره آن از طرف فرد یا گروهی مورد تهدید قرار گیرد.
- صبور و پیگیر است: خبرنگار ممکن است برای تهیه خبر، مصاحبه و گزارش بارها به دربسته برخورد کند؛ مثلاً مسئولان یا سازمان‌ها با او همکاری نکنند. در چنین شرایطی او نباید خسته شود بلکه باید بااراده کار خود را دنبال کند.
- مطیع قانون است: خبرنگار مطیع قانون کشوری است که در آن فعالیت می‌کند و باید همیشه از این قانون تبعیت کند.
- اهل مطالعه است: داشتن دانش عمومی در حوزه‌های مختلف برای خبرنگار ضروری است.
او باید در حوزه تخصص خود (ورزشی، سیاسی، سینمایی و…) همه‌چیز را بداند و این از طریق مطالعه کتاب، شنیدن اخبار دیگر رسانه‌ها، دیدن فیلم و…ممکن می‌شود.
ورود به شغل
حداقل مدرک تحصیلی این رشته کاردانی است. «رشته خبرنگاری» در مقطع کاردانی و کارشناسی تنها در دانشکده خبر تدریس می‌شود. دانش‌آموختگان رشته «علوم ارتباطات» نیز می‌توانند در این شغل فعالیت کنند (این رشته در دانشگاه‌های دیگر هم تدریس می‌شوند). امکان ادامه تحصیل در رشته علوم ارتباطات تا مقطع دکترا وجود دارد. اگر می‌خواهید خبرنگار رادیو و تلویزیون شوید، می‌توانید دانشکده صداوسیما را برای تحصیل انتخاب کنید. این انتخاب راه شمارا تا حدی همواره می‌کند. البته در این شغل کسب مهارت‌های لازم از تحصیلات مهم‌تر است. درعین‌حال، فرد می‌تواند به‌طور خاص در زمینه تحصیلاتی که دارد به تهیه خبر بپردازد؛ مثلاً دانش‌آموخته رشته علوم سیاسی می‌تواند در زمینه مسائل سیاسی، دانش‌آموخته اقتصاد صرفاً در حوزه اقتصادی و دانش‌آموخته مدیریت در زمینه صنایع و بازرگانی به فعالیت بپردازد. در دنیای امروز که دسترسی به اخبار بسیار آسان شده است، آنچه شمارا به‌عنوان یک خبرنگار حرفه‌ای می‌شناساند، بیان خبر نیست بلکه تحلیل آن و پیش‌بینی حوادث آینده است و تحصیلات تخصصی در این زمینه دید خوبی برای تحلیل به شما می‌دهد. در ضمن بعضی آموزشگاه‌های آزاد و فرهنگ‌سراها هم به آموزش این رشته می‌پردازند.
اگر می‌خواهید خبرنگار مطبوعات شوید، می‌توانید این کار را از مدرسه شروع کنید؛ مثلاً برای روزنامه دیواری‌های مختلفی که به مناسب‌های مختلف تهیه می‌شوند، خبر جمع‌آوری کنید و به قلم خودتان بنویسید. یادتان باشد یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها برای احزار این شغل داشتن قلمی قوی است. بعد از مدرسه می‌توانید با مراجعه به نشریات محلی و بعد خبرگزاری‌های، مهارت‌هایی نوشتاری خود را تقویت کنید. در صورت طی کردن این مراحل شیوه‌های خبرنویسی را می‌آموزید و با آنچه در نوشتن خبر اهمیت دارد. آشنا می‌شوید آخرین مرحله در نوشتن خبرنویسی را می‌آموزید و با آنچه در نوشتن خبر اهمیت دارد. آشنا می‌شوید آخرین مرحله در نوشتن خبر «سرمقاله» است که تخصصی‌تر و مشکل‌تر از خبرهای معمولی است. اگر می‌خواهید خبرنگار رادیو و تلویزیون شوید، باید بدانید تنها تهیه خبر کافی نیست بلکه علاوه بر آن باید مهارت‌هایی مانند عکاسی و تصویربرداری و حتی تدوین را بیاموزید؛ زیرا در صورت که عکاس و تصویربردار در دسترس نباشند، باید بتوانید خودتان برای خبرتان عکس و فیلم تهیه کنید.خبرنگاران حرفه‌ای گاهی سر میز تدوین هم می نشینندو کار خود را تدوین می‌کنند.
پیشرفت شغلی
شرایط ارتقا بستگی زیادی به کسب مهارت‌های لازم و تجربه دارد. اگر خبرنگار تنها به نقل‌قول بپردازد و نتواند یک گزارش تحلیلی بنویسد یا در بخش تصویری تنها به گفتن خبر اکتفا کند. پیشرفت زیادی نخواهد داشت ولی در صورت تلاش برای ارائه گزارش‌ها به صورتی متفاوت وبه دست آوردن تجربه لازم، در بخش مطبوعات می‌تواند دبیر سرویس، معاون سردبیر (در روزنامه‌ها و مجلات حرفه‌ای‌تر) و درنهایت سردبیر شود. در صداوسیما نیز می‌تواند مدیر خبر شود یا برای خدمت به دفاتر خبری خارج از کشور اعزام گردد.
فضایی شغلی
هر جا که اتفاقی در حال وقوع است، خبرنگاران آنجا حاضرند. آن‌ها پس از حضور در سطح جامعه و تهیه خبر یا گزارش، در دفتر روزنامه‌ها، تلویزیون، رادیو و… حاضر می‌شوند و اخبار خود را می‌نویسند و خوب است بدانید که خبرنگاران رادیو و تلویزیون نیز باید اخبار خود را مکتوب کنند. علاوه بر این، آن‌ها گاهی مقدمه‌ای بر خبر می‌نویسند که گوینده آم را می‌خواند. معمولاً خبرنگاران رادیو و تلویزیون از فضایی که مطبوعات برای ارائه اطلاعات در اختیاردارند، محروم‌اند. خبرنگار با ویراستار، صفحه‌بند، سردبیر و مدیرمسئول (در مطبوعات) و عکاس، فیلم‌بردار، تدوینگر و صدابردار (در رادیو و تلویزیون) در ارتباط است.
وظایف و مسئولیت‌ها
- توجه واقعیت‌ها در تهیه خبر و در اختیار گذاشتن اخبار و اطلاعات صحیح و دقیق و تفسیرهای منطقی و منصفانه
- استفاده از چندین منبع اطلاعاتی مرجع، خصوصاً در مواردی که گزارش جنجال‌برانگیز باشد؛
- گزارش به‌دوراز جبهه‌گیری و به تصویر کشیدن جوانب مختلف یک موضوع بدون طرف‌داری از فرد یا گروهی خاص
- دقت در محرمانه نگه‌داشتن (منابع سازمان‌های خبری معمولاً قوانینی خاص در مورد محرمانه نگه‌داشتن منابع دارند که خبرنگاران باید از آن‌ها تبعیت کنند.)
- تلاش در جهت تهیه اخبار سودمند (خبررسانی، ماشینی آموزشی داردو خبرنگار به‌حکم وظیفه اخلاقی و اجتماعی خود باید مروج خوبی‌ها باشد.)
- احترام به حیثیت شخصی و حریم خصوصی افراد و خودداری از توهین و تهمت نسبت به اشخاص
- احترام به استقلال و حاکمیت ملی، نظم و امنیت عمومی و همچنین آسایش، سلامت و آرامش روانی جامعه و دفاع از منافع و مصالح همگانی، از وظایف اجتماعی مهم خبرنگار به شمار می‌روند.
مطلوبیت‌های شغلی
تعامل اجتماعی بالا (به‌ویژه با چهره‌های مشهور سیاسی، فرهنگی و هنری) و به‌روز بودن ازنظر اطلاعات از مزایای این شغل است. در ضمن، خبرنگاران می‌توانند در بسیاری از مکان‌هایی که امکان حضور افراد عادی وجود ندارد، حاضر شوند و این می‌تواند برای افراد هیجان‌طلب مزیت مهمی باشد. علاوه بر این‌ها خبرنگاران قدرت درک تحلیل مسائل را پیدا می‌کنند.
محدودیت‌های شغلی
از محدودیت‌های این شغل می‌توان به‌سختی کار و ناامنی شغلی اشاره کرد. خبرنگاران در معرض انواع فشارها و آسیب‌های جسمی، روانی و امنیتی هستند. آن‌ها مداوم بین توجه به منافع خود و اطلاع‌رسانی درست (بدون سانسور) دچار سرگردانی می‌شوند و همین امر فشار روانی زیادی به آن‌ها وارد می‌کند. از طرفی، ممکن است زندگی شخصی آن‌ها کنترل شود و این از دیگر محدودیت‌های این شغلی است.
اهمیت شغلی
خبرنگاران با تهیه اخبار ما را ازآنچه در دنیای اطرفمان روی می‌دهد، مطلع می‌کنند. درنتیجه، ما می‌توانیم انتخاب‌های مناسب‌تری داشته باشیم و درصحنه جامعه، مسئولیت‌های فردی و اجتماعی خود را آگاهانه‌تر انجام دهیم.
منابع برای کسب اطلاعات بیشتر
باشگاه خبرنگاران جوان، خبرگزاری پانا (خبرگزاری دانش‌آموزی)، دانشکده خبر، انجمن‌های صنفی مطبوعات، روزنامه‌ها و بخش مطبوعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مراکز هستند که می‌توانند راهنمایان خوبی برای شما باشند.
